Zorgen over nieuwe traject van inburgering

PvdA Zaltbommel, samen met de fracties van Groen Links en de SP, stelde onlangs – opnieuw – schriftelijke vragen over (de inzet van vrijwilligers bij) het nieuwe traject van inburgering van statushouders. Partijen maken zich zorgen over de begeleiding van statushouders bij het inburgeren nu dit traject bij verschillende partijen belegd is.

Nieuwe wet Inburgering
Per 1 januari 2022 is de nieuwe Wet Inburgering van kracht. Inburgering is vanaf deze datum ondergebracht bij de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Regio Rivierenland.
Voorheen werd de begeleiding bij inburgering van statushouders uitgevoerd door VluchtelingenWerk. Vanaf februari 2022 wordt dit gedaan door SOCIOM (een organisatie voor sociaal werk in de regio Cuijk en West Maas en Waal) in samenwerking met de lokale welzijnsorganisaties Welzijn Bommelerwaard en Stichting Kompas.

Sociom regelt de eerste drie maanden alle praktische zaken (denk daarbij aan: bezichtigen woning, tekenen huurcontract, aanvragen zorg- en andere verzekeringen, internet, toeslagen en uitkering etc.). Daarna fungeren de  welzijnsorganisaties als intermediair tussen statushouders en de gemeentelijke voorzieningen: ‘wegwijs in de gemeente’. Werkzaak draagt zorg voor de uitkering en ‘ontzorgt’ de statushouders: zij houden een half jaar lang de huur en andere vaste lasten in op de uitkering en betalen deze rechtstreeks. Er wordt bepaald welk inburgeringstraject de statushouder gaat volgen (z-, B1- of onderwijsroute). Daarmee zijn er binnen de nieuwe wet vijf verschillende organisaties bezig met de inburgering in de Bommelerwaard.

Teleurgesteld
Dát waren we toen bekend werd dat de gemeente met nieuwe partijen in zee zou gaan rondom de inburgering van statushouders. Eerder lag deze taak in handen van VluchtelingenWerk, die ruim 40 jaar kennis en kunde in huis heeft om deze groep mensen op een verantwoorde manier te begeleiden bij inburgering in onze gemeente. Zij hebben bovendien de juridische kennis in huis, die nodig kan zijn om statushouders ook op dat terrein te ondersteunen.

VluchtelingenWerk was al ruim 30 jaar de partner voor de gemeente bij de inburgering van statushouders. Vanwege de gestelde voorwaarden én het opknippen van het traject meende VluchtelingenWerk niet mee te kunnen gaan met de aanbestedingsprocedure in 2021.

“Het deed zeer dat de integrale dienstverlening van VluchtelingenWerk, uitgevoerd met heel veel lokale vrijwilligers, werd opgeknipt en verdeeld over drie verschillende partijen”, zegt Jacqueline de Visser (voormalig directeur-bestuurder van o.a. VluchtelingenWerk Bommelerwaard).

We schreven er in december 2021 dit bericht over en riepen de gemeente Zaltbommel middels een motie op om een duidelijk plan van eisen op te stellen – sámen met de vrijwilligers van VluchtelingenWerk. De motie werd breed gedragen, en dus aangenomen.

Vrijwilligers
Sociom en de lokale welzijnsorganisaties hebben de inzet en expertise van vrijwilligers nodig voor de inburgeringstrajecten.
Er is een online bijeenkomst georganiseerd voor vrijwilligers door Werkzaak, Sociom, Welzijn Bommelerwaard en Kompas; daarna nog een fysieke bijeenkomst. Een klein aantal van de 70 vrijwilligers zegt te overwegen om zich aan te sluiten bij Welzijn Bommelerwaard of Kompas. Dit zijn met name de vrijwilligers die als taalcoach werkzaam waren.

De huidige vrijwilligers weten uit ervaring hoe belangrijk het is een integraal traject te bieden, en dit door één en dezelfde partij te laten uitvoeren in samenwerking met andere organisaties. VluchtelingenWerk was die partij in de Bommelerwaard.

De vrijwilligers van VluchtelingenWerk zorgen voor een zo compleet mogelijke overdracht. Maar zij zijn niet alleen deskundig en betrokken bij de statushouders, zij vormen bovenal voor het draagvlak voor statushouders binnen de Bommelerwaardse gemeenschap. Zij zijn de bruggenbouwers en de ambassadeurs hen hebben hun netwerken binnen de Bommelerwaard.

Dat deze kennis, betrokkenheid en het doorlopend traject vanuit één organisatie verloren lijkt te gaan, is niet alleen zeer spijtig voor de statushouders, maar voor de hele Bommelerwaard! We zijn er allen bij gebaat dat deze nieuwe inwoners de taal zo snel mogelijk leren, de weg kennen, naar school gaan, werk vinden en schuldenvrij kunnen leven.

Schriftelijke vragen
In de schriftelijke vragen van 4 april stellen we vragen over betrokkenheid van de gemeente bij het afscheid van vrijwilligers van VluchtelingenWerk, de contacten tussen Sociom en de vrijwilligers van VW, de locatie van waaruit men vluchtelingen in het vervolg wil gaan begeleiden, de beloofde sociale kaart, deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers door Sociom. En, last but not least, de gedegen juridische begeleiding die statushouders nodig hebben bij bijvoorbeeld vergunningen, gezinsherenigingen en naturalisatie.

Op een warme overdracht van VW naar Sociom met betrekking tot de Gezinshereniging, is vanuit Sociom géén reactie gekomen. Zorgelijk als de begeleiding op deze manier begint.

Anneliese van Oort
PvdA Zaltbommel